دلایل عقلی و نقلی ولایت فقیه از منظر امام خمینی
ادله ای که حضرت امام در این مبحث بیان می کنند، شامل ادلۀ نقلی و عقلی است. ایشان دلیل عقلی را تامّ فرض کرده و دلیل نقلی را، مؤیدی بر آن چه از عقل به دست می آید، بیان کرده اند.
ایشان در کتاب البیع می فرمایند:
به تحقیق، وم برقراریِ حکومت برای بسطِ عدالت و تعلیم و تربیت و رفع ظلم و حفظ مرزها و منع از ِ اجانب از واضح ترین داوری های عقلی است. و با این همه دلایل شرعی نیز بر این مسئله دلالت می کند».[28]
الف ـ دلایل عقلی ولایت فقیه از منظر امام خمینی
از منظرِ حضرت امام بحث ولایت فقیه مطلبی ضروری و بدیهی است و دلیل عقلی در این مورد را تنبّهی بیش نمی دانند و تصور آن را در تصدیقش کافی می دانند. ایشان در این مورد می فرمایند:
پس ولایت فقیه بعد از تصور دقیق این حکم، مسئله ای نظری که نیازمند به برهان باشد، نیست»[29]
و در بیان دلیل عقلی خود می فرمایند:
آن چه دلیلِ امامت است، خود آن دلیلِ وم حکومت بعد از غیبت ولیِّ امر (عج) می باشد». فَما هو دلیل الامامَة، بعینه دلیل علی وم الحکومة بعد غیبة ولی الامر عجل الله تعالی فرَجَه الشریف» [30]
از منظر امام خمینی در عصر غیبت نیز تمامی احکام انتظامی اسلام در رابطه با نظام مالی، ی، حقوقی، کیفری، اقتصادی هم چنان ادامه دارد و همین امر موجب می شود تا ضرورت حکومت و رهبری امت را در برابر دیدگاه شرع، ایجاب کند و فرد شایسته مسئولیت تأمین مصالح امت و تضمین اجرای عدالت را مشخص سازد.[31]
و در بیان تفصیلی آن، ضمن یک نگرشِ کلی به احکام شرعی در مورد مالیات (مسائل اقتصادی به معنای اعم) و ت و حقوقی که نسخ در آن ها راه ندارد، می فرمایند:
باقی ماندنِ این احکام، مقتضی ضرورت حکومت و ولایتی است که والاییِ قوانینِ الهی را حفظ کرده و متکفل اجرای آن شود. علاوه بر این، حفظ نظم از واجباتِ مؤکد است و این واجب جز با وجود والی و حکومت انجام نخواهد گرفت. هم چنین حفظ مرزهای مسلمین از تهاجم و حفظ شهرهای مسلمین از غلبۀ مان، در دیدگاه عقل و شرع واجب است و ترک این امور از جانب حکیمِ صانع، معقول نیست.»
ایشان سپس شرایط و اختیارات ولیِّ فقیه را در پرتو دلیل عقلی روشن کرده و می فرمایند: عقل و نقل باهم متحدند، در این که والی باید عالم به قوانین (فقیه) و عادل در میان مردم و در اجرای احکام باشد. بنابراین، امر حکومت به عهدۀ فقیه عادل نهاده می شود و هم او است که صلاحیتِ ولایت مسلمین را دارد».[32]
ب ـ دلایل نقلی ولایت فقیه از منظر امام خمینی
حضرت امام خمینی در دلایل نقلی ولایت فقیه به روایات متعددی تمسک جسته اند که برای اختصار فقط به عناوین آنان اشاره می کنیم:
1) مرسله صدوق: قال رسول الله : اللهم ارحم خلفایی قیل یا رسول الله : من خلفائک؟ قال (ص): الذین یا تون من بعدی یروون عنی حدیثی و سنتی»[33]
این روایت گرچه از نظر سند مخدوش است، اما با توجه به مستفیضه بودن آن و قطعی بودن مرسله هایِ صدوق از نظر امام مورد اعتماد تلقی شده است.
2) روایت علی بن حمزه بطائنی: .لان المومنین الفقهاء حصون الاسلام کحصن سور المدینه لها»؛[34]
3) موثقه سی: الفقها امناء الرسل مالم یدخلوا فی الدنیا»؛[35]
4) توقیع منسوب به امام زمان (عج): اما الحوارث الواقعه فارجعوا فیها الی رواة احادیِثنا»؛[36]
5) مقبوله عمر بن حنظله: . فانی قد جعلته علیکم حاکماً.»؛[37]
6) صحیحه قداح: . ان العلماء ورثة الانبیاء.».[38]
شرایط ولیِّفقیه از منظر امام خمینی
ولیِّفقیه از منظر امام خمینی، تالیِ تلو معصوم (ع) است و به همین جهت علاوه بر قدرت بالا ، شرایط سخت و دشواری دارد. گرچه امام شرایط متعددی را برای ولیِّ فقیه در کلمات خویش بیان کرده اند، مانند صیانت نفس، مخالفت با هوا، عدمِ گرایش به دنیا و امور اعتباری و فانی آن، ولی بر دو شرط اساسی و کلیدی تکیه کرده اند، که عبارت اند از:
1) فقاهت و 2) عدالت.
حضرت امام در این باره می فرمایند: حکومت اسلامی چون حکومت قانونی است، بلکه فقط حکومتِ قانون الهی است و هدف از این حکومت اجرایِ قانون و بسطِ عدالت الهی بین مردم است. پس باید والی و رهبر این حکومت دارای دو ویژگی باشد. که آن دو، اساس حکومت قانونی است و تحقق حکومت قانونی بدون آن دو صفت امکان ندارد. آن دو صفت عبارت اند از: علم به قانون» و عدالت» شرط کفایت و کاردانی در مفهوم وسیعِ علم داخل است و شکّی نیست که حاکم باید از کفایت و کاردانی بهره مند باشد و اگر می خواهی، بگو که در کفایت نیز شرط جدا از شروط اساسی است. و بنابراین امر رهبری به شخص فقیه عادل تعلق می گیرد».[39]
1) فقاهت: این شرط از شروطی است که تردیدی در آن وجود ندارد و از خودِ همان روایاتِ مورد استدلال حضرت امام (ره) استنباط می شود. ایشان جدای از ادلۀ روایی، بیان عقلی زیر را نیز در این باره بیان داشته اند: اگر زمام دار مطالب قانونی را نداند (منظور قانون الهی است)، لایق حکومت نیست، چون اگر تقلید کند، قدرتِ حکومت شکسته می شود و اگر نکند، نمی تواند حاکم و مجری قانون اسلام باشد».[40]
البته لازم به ذکر است که ایشان شرط افقهیت و اعلمیت را برای رهبر و ولیِّ فقیه لازم نمی دانند و در بیان خود خطاب به رئیس مجلس، بازنگری قانون اساسی، شرط اعلمیت را برای رهبری نظام اسلام، لازم نمی دانند: من از ابتدا معتقد بودم و اصرار داشتم که شرط مرجعیت لازم نیست، مجتهدِ عادلِ مورد تأیید خبرگانِ محترم سراسر کشور کفایت می کند. در اصل قانون اساسی من این را می گفتم، ولی دوستان در شرط مرجعیت پافشاری کردند، من هم قبول کردم، من در آن هنگام می دانستم که این درآیندۀ نه چندان دور قابل پیاده شدن نیست».[41]
البته از طرح استدلالیِ حضرت امام در کتاب البیع هم، چنین به دست می آید که تنها شرط لازم، فقاهت است و نه افقهیت».[42]
2) عدالت: از مجموعۀ بحث های گذشته به نظر می رسد که عدالت نیز از شرایط ولیِّ امر است. امام (ره) در تفسیر عدالت ولیِّ امر» چنین می فرمایند:
آن اوصافی که در ولیِّ فقیه است. با آن اوصاف نمی شود، پایش را یک قدم غلط بگذارد. اگر یک کلمه دروغ گوید، یک کلمه، یک قدم بر خلاف بگذارد، آن ولایت را دیگر ندارد. فقیهی که این اوصاف را دارد، عادل است. عدالتی که یک دروغ او را از عدالت می اندازد، یک نگاه به نامحرم، او را از عدالت می اندازد».[43]
البته حضرت امام (ره) شرط عدالت را مرتبه ای والا از تقوی دانسته و آن عدمِ دنیا طلبی است. ایشان در این باره می فرمایند:
آن آدمی که می خواهد ولیِّ امر مسلمین و نائب امیرالمؤمنین (ع) باشد و در اعراض، اموال و نفوسِ مردم مغانم و حدود و امثال آن دخالت کند، باید منزّه بوده و دنیا طلب نباشد که برای دنیا دست و پا بزند. هر چند امر مباح باشد. (چرا که در این صورت او) امین الله نیست و نمی شود به او اطمینان کرد».[44]
ویژگی های حاکم اسلامی از دیدگاه امام خمینی
حضرت امام در بیان ویژگی های حاکم حکومت اسلامی در زمان غیبت چنین می فرمایند:
چون حکومت اسلامی حکومت قانونی بلکه حکومت قانون الهی است، پس حاکم باید دو صفت داشته باشد که آن دو، اساس حکومت قانونی است و بدون آن در حکومت قانونی معقول نیست: یکی از آن صفات، علمِ به قانون (فقاهت) و دیگری عدالت است».[13]
حضرت امام (ره) در این زمینه به روایاتی نیز استناد کرده اند که عبارت اند از:
1 ـ روایت علی بن حمزه: لان المؤمنین الفقهاء حصون الاسلام.»؛[14]
2 ـ موثقۀ سکّونی: الفقهاء اُمنا الرسل.»؛[15]
3 ـ صحیحه قدّاح از ابی عبدالله ـ علیه السلام ـ؛[16]
4 ـ روایت ابی البختری: ان العلماء ورثة الانبیاء.» و روایات چهارگانه ای که در کتاب کشف الاسرار از آن ها یاد شد.
مرحله سوم: دفاع از ولایت فقیه
بررسی حوادث و جریان های بعد از پیروزی انقلاب، یادآور این نکته است که اصل ولایت فقیه در ابتدا در دو پیش نویسِ اولیۀ قانون اساسی جمهوری اسلامی قبل از تشکیل مجلس خبرگان اول، ذکر نشده بود.[17]
برای اولین بار رومۀ کیهان دربارۀ ولایت فقیه با یکی از فقیهان معاصر مصاحبه ای انجام داد.[]
شهید مظلوم بهشتی نیز از مدافعان این طرح بود که در جلسۀ علنی مجلس خبرگان سخنانی ایراد کرد.[19]
گفته می شود که گنجاندن این اصل در قانون اساسی به پیشنهاد شهید حسن آیت بوده است.[20] به دنبال طرح این اصل در قانون اساسی، موجی از مخالفت شدید با این طرح به وجود آمد.[21]
به هر صورت کلیات این فصل، در اصل پنجم و اختیارات ولیِّ فقیه در اصل 110 قانون اساسی به تصویب رسید.[22]
دفع شبهه استبداد از منظر امام خمینی
حساسیت های ایجاد شده و اظهار نظرهایِ متفاوت، موجب شد که زمینۀ دفاع حضرت امام (ره) از این اصل پدید آید و در نیمۀ دوم 1358، شبهۀ خودکامه شدنِ حکومت را دفع کند. در این مرحله به دو جمله از اهم بیانات ایشان اشاره می کنیم: قضیۀ ولایت فقیه چیزی نیست که مجلس خبرگان ایجاد کرده باشد، ولایت فقیه چیزی است که خدای تبارک و تعالی درست کرده است. شما از ولایت فقیه نترسید و فقیه نمی خواهد به مردم زورگویی کند، اگر یک فقیهی بخواهد زورگویی کند، این فقیه دیگر ولایت ندارد. ولایت فقیه، ولایت بر امور است که نگذارد این امور از مجاریِ خودش بیرون برود، نظارت می کند بر همۀ دستگاه ها».[23]
و یا در جایی دیگر می فرمایند: این که در قانون اساسی یک مطلبی ولو به نظر من یک قدری ناقص است و ت بیش از این در اسلام اختیارات دارد. آقایان برای این که خوب با این روشنفکرها مخالفت نکنند، مقداری کوتاه آمدند. این که در قانون اساسی هست، بعض شئون ولایتِ فقیه است، نه همه شئون آن و از ولایت فقیه آن طور که در اسلام قرار داده و هیچ کس ضرر نمی بیند؛ یعنی آن اوصافی که در ولیّ» است که در فقیه» است که با آن اوصاف خدا او را ولیّ قرار داده است».[24]
مرحلۀ چهارم: تبیین اختیارات و شرایط ولیِّ فقیه
شاید به نوعی حساس ترین و مهم ترین مرحلۀ بحث همین مرحله است و با وجودِ حجم محدود، حاوی گویاترین و مهم ترین مطالب مربوط به زیرکار و امور اجتماعی حکومت در مورد برقراری شروط می باشد.[25]
حضرت امام بعد از این نامه (16 / 9 / 66) به فاصلۀ یک ماه (23 / 11 / 66)، چهار نامۀ دیگر در پاسخ به شورای نگهبان و رئیس جمهوری وقت صادر کردند که در میان آنان نامۀ مورخ 16 / 10 / 66 ایشان اهمیت ویژه ای دارد. در این نامه برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تعبیرِ ولایت مطلقه فقیه» مطرح شد و در این مورد چنین نوشته اند: آن چه گفته شده است تاکنون، یا گفته می شود. ناشی از عدمِ شناختِ ولایتِ مطلقۀ الهیه است. آن چه گفته شده است که شایع است، مزارعه و مضاربه و امثال آن ها با آن اختیارات از بین خواهد رفت. صریحاً عرض می کنم، فرضاً چنین باشد. این از اختیارات حکومت است و بالاتر از آن هم مسائلی است که مزاحمت نمی کنم».[26]
آخرین کلام و اظهار نظر امام دربارۀ ولایت فقیه حدود یک ماه قبل از رحلت ایشان بوده و دربارۀ شرایط رهبری در جامعه و نحوۀ گزینش آن، چنین فرمودند:
من از ابتدا معتقد بودم و اصرار داشتم که شرط مرجعیت لازم نیست، مجتهد عادل مورد تأییدِ خبرگانِ محترمِ سراسرِ کشور کفایت می کند».[27]
به دنبال این اظهار نظر، شرط مرجعیت از رهبری در اصل 107 قانون اساسی برداشته شد.
آن چه بیان شد روندِ تاریخیِ دیدگاهِ حضرت امام درباره ولایت فقیه بود که به خوبی و در کشاکش درگیری با مشکلات جامعه و برخورد با شبهات، به تبیین اصول و مبانی آن پرداخته است.
ادامه دارد.
روند تاریخی مباحث ولایت فقیه از دیدگاه امام خمینی
بحث ولایتِ فقیه از دیرباز در میان متکلمان و فقیهان مطرح بوده است. عده ای بحث ولایت فقیه را از باب امور حسبه و عده ای با استفاده از مبانی کلامی در استمرار رسالت انبیاء و اولیا دانسته اند. در این مقاله برآنیم تا دیدگاهِ تاریخیِ حضرت امام (ره) در مورد ولایت فقیه را بیان کنیم. با وجود اهمیتِ والایی که بحثِ ولایت فقیه در عصر غیبت دارد، اما تا زمانِ ملا احمد نراقی (ره) و تألیف کتاب عوائد الایام، سه فصل مشخص در کتاب های فقهی دربارۀ این موضوع بحث کرده بود.[2] البته این به معنای عدم توجه فقها به این موضوع نیست، بلکه بحث از ولایت فقیه در ابواب مختلف فقهی به صورت پراکنده، صورت گرفته است. که در ابوابِ فقهی، بابِ جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، مصارف خمس و زکات و متولی اخذ آن، در بابِ خمس و زکات، بحث از قضاوت، حدود، دیات، حجر، ولایت بر غایبان و سفیهان و ولایت بر طلاق است. کتاب البیع در پرداختنِ به این موضوع سهم بیش تری دارد؟ بعد از مرحوم ملا احمد نراقی که فصل خاصی را به این مسئله اختصاص داده است، در سال بعد از تألیفِ کتاب عوائد به وسیلۀ میرفتاح حسینی مراغی و مباحث مختلف کتابِ جواهر الکلام، نظرهای شیخ انصاری در مکاسب، مطالب عمده ای است که در قرن های دوازده و سیزدهم در این باره نوشته شد.
با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و شروع نهضت اسلامی، مباحث جامع تری در این زمینه ارائه شد و رنگ و شکل خاصی به خود گرفت.
شاید بتوانیم به طور کلی تألیفات و نوشتارها در این زمینه را، به سه گروه کلی تقسیم کنیم:
1) کتاب هایی که در شرح و تبیین دیدگاه امام نوشته شده است؛ 2) کتاب هایی که در نفی نظریه ولایت فقیه نگاشته شده است و 3) کتاب هایی که به طور مستقل به موضوع پرداخته و علاوه بر نظریۀ امام (ره) نظریه های جدیدی عرضه کرده اند.
مراحل طرح ولایت فقیه در آثار امام خمینی (ره)
امام خمینی از نظر زمانی در چهار مرحله، دربارۀ ولایت فقیه بحث کرده اند:
1) در مباحث کتاب کشف الاسرار و در پاسخ به شبهات کتاب اسرار هزار ساله؛ 2) در کتاب الرسائل مبحث اجتهاد و تقلید» و تحریر الوسیله مبحث امر به معروف ونهی از منکر»[3] و کتاب البیع؛ بحث ولایت فقیه»؛
3) در مجموعۀ سخنرانی ها و مصاحبه هایی که در سال 1358 در دفاع از تصویب اصل ولایت فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به صورت پراکنده از ایشان نقل شده است؛
4) مجموعۀ اظهار نظرهای ایشان در باب محدودۀ اختیارات و شرایط ولیّ فقیه که به مناسبت های مختلف و طی نامه ها و سخنرانی هایِ ایشان از سال 1366 تا یک ماه قبل از رحلت ایشان ایراد شده است.
مرحلۀ اول پاسخ به شبه ها و نگارش کتاب کشف اسرار
همان طور که بیان شد، امام (ره) در پاسخ به شبهات یک عنصر بیگانه، اشکالات وی به دین و ت و خرده گیری هایش دربارۀ مسائل حکومتی، کتاب کشف الاسرار را نگاشته و به طور مشخص در دو قسمت آن دربارۀ ولایت فقیه و شأن او بحث می کند. مطالب عمده در این باره را می توان به طور مختصر چنین بیان کرد:
1) حکومت اسلامی، حقِّ فقیهِ جامع الشرایط است و هر خردمندی آن را تصدیق می کند و غیر از سلطنت الهی همۀ سلطنت ها بر خلافِ مصالح مردم و تحت عنوانِ جور» است. روایاتی از معصومین (ع) نیز بر این معنا دلالت می کند.[4]
2) در نظریۀ پیش، امام اشاره دارد که هر چند فقیه خود ولایت دارد، می تواند حکومت و ولایت را تحت شرایطی، به دیگران واگذار کند. و این شرایط خود سبب می شود که حکومت به دست عدول مؤمنین باشد، نه پادشاهان ظالم.[5]
3) در این بخش از کتاب، امام (ره) به طرح نظریه ترتّبی ولایتِ جامعۀ اسلامی پرداخته است. شرایط آن زمانِ کشور و حال و هوای تألیف کتاب و از سوی دیگر، مغالطه کاری نویسندۀ کتابِ اسرار هزار ساله ، از جمله انگیزه های امام (ره) در طرح این نظریه است.
در این نظریه، ولایتِ جامعۀ اسلامی به شاهان تعلق دارد؛ آنان که نه فقیه اند و نه عادل. فقها تنها کار نظارت بر قوانین مصوب مجلس را به عهده دارند تا بدین روش بتوانند دستورهای اسلام را اجرا و حفظ کرده و در بازداری حکومت از فساد موفق شوند.[6]
ایشان گاهی به انتخاب سلطان عادل به وسیلۀ فقهایِ عضو مجلس مؤسسان، اشاره می کند، اما در واقع نمی توان این نظر را نظر اصلی ایشان دانست. البته خودِ امام (ره) هم بر حداقل بودن این نوع ولایت اشاره دارد. دیدگاه های امام (ره) دربارۀ ولایت فقیه در صفحات 179 ـ 192 و 221 ـ 224 کتاب کشف الاسرار آمده است.
نمونه ای از دیدگاهای امام را در این باره بیان می کنیم:
جز سلطنت خدایی، همه سلطنت ها بر خلافِ مصلحت مردم [بوده] و جور» است و جز قانون خدایی، همۀ قوانین باطل و بیهوده است»[7].
ایشان در استدلال برای حکومت فقیه می نویسد:
مبانی عمده اش [مبانی عمدۀ حقِّحکومت برای فقیه] اخبار است و احادیث ائمه (ع)، است که آن هم متصل است به پیغمبر خدا (ص) و آن هم از وحیِ الهی است. اینک چند حدیث در این جا ذکر می کنیم».[8]
دلایل روایی حکومت فقیه و دیدگاه امام خمینی
امام خمینی به چهار روایت زیر اشاره می کنند:
1) توقیع شریف امام زمان (عج): و اما الخوادث الواقعه فارجعوا فیها الی رواة احادیثنا»؛
2) روایت منقول از حضرت علی (ع) به نقل از رسول گرامی اسلام ص»: اللهم ارحَم خلفایی.»؛
3) روایت مقبوله عمر بن حنظله؛
4) روایت سیدالشهداء (ع) در تحف العقول: بانَّ مجاری الامور و الاحکام علی ایدی العلماء بالله».
حضرت امام بعدها در کتاب البیع مباحث خارج»، این روایات را به عنوان ادلۀ نقلیه ذکر کرده است.[9] البته این نظرِ امام در شرایط خاص زمانی بیان شده و در واقع، نظرِ واقع حضرت امام (ره) نمی باشد.
مرحلۀ دوم: طرح ولایت فقیه در کتاب هایِ الرسائل، تحریر الوسیله والبیع
این نظر بین سال های 1332 و 1348 بوده و از دیدگاه علمی بیان شده و شرایط نقد و بررسی علمی را دارد. ایشان در اواخر کتاب الرسائل بحث اجتهاد و تقلید» در مقام اثبات منصب افتا و قضا» با اشاره به احادیث مقبولۀ عمر بن حنظله» و مشهورۀ ابی خدیجه» چنین می فرمایند: از آن چه ذکر شده چنین به دست می آید که قضاوت، بلکه مطلق حکومت از مناصب فقیهان است».[10]
ایشان در کتاب تحریر الوسیله و در پایان مسئله امر به معروف و نهی از منکر» چنین نوشته اند: در عصر غیبتِ ولیِّ امر و سلطان عصر (عج)، نایبان عام آن حضرت ـ که فقهای جامع الشرایط برای فتوا و قضاوت اند ـ جانشین آن حضرت هستند در اجرایِ یات و مسائل حکومتی و سایر اموری که به عهدۀ امام (ع) است (مگر در جهاد ابتدایی) ».[11]
دیدگاه حضرت امام (ره) در مرحلۀ دوم عمدتاً استدلالی است و بیشتر به بیان دلایل عقلی و نقلی می پردازند. برای نمونه با ذکر یک دلیل عقلی و کلامی، این چنین می گویند:
هر کس با یک نگاهِ اجمالی به احکام اسلامی نظر افکند، در می یابد که جدای از آن که عبادت، وظیفه ای بین انسان و خالق او است، در این عبادات جهاتی از امورِ ی و اجتماعی مربوط به امور دنیایی وجود دارد، به عنوان نمونه حج و اجتماع عظیم مسلمانان، دارای برکات زیادی می تواند باشد که مسلمین از آن غافلند. از عبادات گذشته، امور اقتصادی، اجتماعی و ی مهمی که در میانِ احکام وجود دارد، می فهماند که اسلام تنها یک قوانین عبادیِ محض نیست. اسلام برای تأسیس یک حکومت عادلانه ای که در آن قوانینِ اقتصادی، جزایی، قضایی و. قرار داده شده است، قیام نموده است».[12]
ادامه دارد
دومین نشست تخصصی آسیب شناسی انحرافات مهدویت با موضوع یمانی، خواب، استخاره و شناخت جریان احمد الحسن؛ به همت ستاد برنامه ریزی امور مهدویت حوزه علمیه قم، در مدرسه فیضیه قم در تاریخ شش مهر ۱۳۹۵برگزار گردید.
این جلسه با سخنرانی آیت الله نجم الدین طبسی، صاحب کرسی درس خارج مهدویت و نظریه پرداز مباحث مهدویت با ده ها تالیف در موضوع مهدویت، نصرت الله آیتی استادیار و عضو هیئت علمی مرکز تخصصی و پژوهشکده مهدویت برگزار شد.
استاد نجم الدین طبسی سخنان خود را با خواندن روایاتی در مورد مهدویت و علائم ظهور امام زمان (عج) شروع و در ادامه علامات ظهور امام زمان (عج) را به دو دسته حتمی و غیر حتمی تقسیم کرد و متذکر شد که یکی از علامات حتمی ظهور جریان یمانی است، و جریان حسنی را از علایم غیر حتمی ظهور خواند.
طبسی در ادامه برای مباحث مهدویت چهار مقوله اصلی را بر شمرد که عبارتند از جریان یمانی، جریان حسنی، فرزند یا فرزندان امام زمان (عج) و نائب خاص امام زمان (عج) در دوران غیبت، و ذیل هر کدام از چهار مقوله سوالاتی را مطرح کرد.
وی ذیل عنوان حسنی، سوالات حسنی کیست؟ سابقه او چیست؟ نقش او در دوران ظهور چیست؟ نقش او در دوران غیبت کبری چیست؟ مسئولیت ما در مقابل حسنی چیست؟ را مطرح کرد.
این کارشناس دینی ذیل عنوان یمانی، سوالاتی مانند جریان یمانی چیست؟ یمانی کیست؟ مقابل او چه جریانی وجود دارد؟ نقش یمانی در ظهور چیست؟ را متذکر شد.
وی همچنین ذیل عنوان فرزند یا فرزندان امام زمان(عج)، سوالاتی از قبیل آیا امام زمان (عج) فرزند یا فرزندانی دارد؟ نظر علما در مورد فرزند داشتن امام زمان (عج) چیست؟ فرزندان امام زمان(عج) در دوران ظهور و نقش آن ها در حکومت حضرت چیست؟ نقش فرزندان امام زمان(عج) در دوران غیبت چیست؟ نقش فرزندان امام زمان (عج) بعد از شهادت یا رحلت آن حضرت چیست؟ را مطرح کرد.
استاد طبسی ذیل عنوان نائب خاص، سوالات آیا امام زمان(عج) در دوران غیبت نائب خاص دارند یا ندارند؟ نظر شیعه در مورد مدعیان نیابت خاص امام زمان (عج) در دوران غیبت کبری چیست؟ را طرح کرد و متذکر شد که یکی از ضروریات مذهب امامیه این است که حضرت در دوران غیبت کبری نائب خاص ندارند.
آیت الله نجم الدین طبسی در ادامه ضرورت و مظلومیت و غفلت از بحث مهدویت در حوزه علمیه قم سخن به میان آورد و گفت: آن طور که در فقه و اصول کار می کنیم در مباحث مهدویت کار نمی کنیم و مباحثی هم که در حال حاضر در مورد مهدویت مطرح می شود در حوزه جزء مباحث حاشیه ای است در حالی که ما دو هزار روایت در مورد مهدویت و مباحث پیرامونی آن داریم و هم چنین چهارصد آیه به موضوع مهدویت اشاره دارد اما متاسفانه همه این ها در حاشیه قرار دارند.
در ادامه آیت الله نجم الدین طبسی به توضیح جریان حسنی در روایات پرداخت و گفت: تنها روایت صحیحی که می تواند در مورد حسنی مورد استناد قرار بگیرد روایت یعقوب السَّراج از امام صادق(ع) است که در کتاب کافی ج ۸ صفحه ۲۸۵ است. این روایت، حسنی را جزء علامات ظهور می داند اما نکته این است که علامات ظهور یک مقوله و قداست آن علامات، مقوله دیگری است؛ مثلا در همین روایت قبل از حسنی، شامی به عنوان یکی از علامات یاد می شود که شامی یا سفیانی، یکی از علامات منفی برای ظهور است. بقیه روایاتی که در مورد حسنی داریم تماما ضعیف السند هستند چه روایت ملاحم که از امیر المومنین(ع) نقل شده ، چه روایت شیخ طوسی و چه روایت بحار الانوار، همه دچار ضعف سند هستند.
وی ادامه داد: در مورد حسنی باید بگوییم که اولا بر اساس روایات، دلیلی برای قداست او نداریم و حسنی وم تبعیت ندارد. دیگر اینکه بعضی از طرفداران مدعیِ حسنی(احمد الحسن) معتقدند که باید از او تبعیت کرد و او را جایگزین مرجعیت قرار می دهند در حالی که هیچ دلیلی برای این ادعا ندارند بلکه در مقابل آنها ادله فراوان داریم که در دوران غیبت اداره امور به دست فقها و مراجع می باشد. ثالثا مثبت بودن حسنی مشخص نیست و بلکه بر اساس روایات او یا اطرافیانش منحرف هستند.
حضرت استاد طبسی در بررسی علامات ظهور به علامت دوم پرداخت و از یمانی به عنوان یکی از علامات قطعی ظهور یاد کرد و گفت: در مورد یمانی هم سوالات متعددی وجود دارد از جمله اینکه آیا یمانی مثبت است یا خیر؟ که ممکن است مثبت باشد اما وم تبعیت یمانی مورد سوال بوده و حل نشده است و همچنین روایات مربوط به یمانی غیر از روایتی که در کافی است و در ابتدا ذکر شد، بقیه روایات یا مشکل سندی یا مشکل دلالتی دارند.
در ادامه این استاد درس خارج مهدویت به مقوله فرزند امام زمان پرداختند و متذکر شد و گفت: ما در مورد فرزند امام زمان (عج) یک روایت داریم که می گوید امام فرزند دارد، و دو روایت داریم که می گوید امام فرزند ندارد. اولا یکی از روایات می گوید فرزند دارد و دیگری می گوید ندارد، پس هر دو با هم متعارض هستند ثانیا هر سه روایت ضعیف می باشند، ضمن اینکه نقش فرزند امام زمان (عج) طبق روایات بعد از وفات آن حضرت است در حالیکه امام هنوز ظهور نکرده اند.
در آخر وی بر اساس روایات و مسلمات امامیه ادعاهای امثال احمد حسن را مردود و کذب دانست.
در ادامه این جلسه بحث نصرت الله آیتی که صاحب تالیفات متعدد درمورد مسایل و انحرافات مهدویت است بیشتر حول نقد احمد الحسن بود. وی در ابتدا به تاریخچه مختصری از ظهور احمد بن اسماعیل معروف به احمد حسن در عراق اشاره کرد. وی در ادامه متذکر شد که احمد حسن از مدعیانی است که در سالهای اخیر به ادعای اینکه امام مفترض الطاعه، مهدی، قائم، وصی امام مهدی، نوۀ آن حضرت و یمانی است و برای خود شهرتی به هم زده و در گوشه و کنار عدهای را فریفته و با خود همراه کرده است، وی و طرفدارانش برای اثبات ادعاهای خود به برخی از روایات ضعیف السند تمسک جستهاند.
آیتی جریان احمد حسن را از چهار زاویه مورد نقد قرار داد و گفت: زاویه اول نقد مبانی و پیش فرض ها است. احمد حسن ادعاها و پیش فرض های بسیار شاذی دارد، از مبانی جریان احمد حسن می توان به این موارد اشاره نمود؛ بدعت دانستن علم رجال و فلسفه و منطق، اعتقاد به تحریف قرآن و ادعای اینکه ما در آستانه ظهور هستیم.
وی ادامه داد: زاویه دوم نقد ادله کبروی جریان احمد حسن است. آنها روایاتی را می آورند که براساس آن بعد از امام زمان (عج) دوازده مهدی از نسل امام جانشین آن حضرت هستند که این روایات در تعارض با رجعت که از مسلمات شیعه است، است. یکی دیگر از ادله احمد حسن خواب است، که اگر ذکر خاصی را چهل شب بگویی یکی از ائمه را به خواب می بینی و او احمد حسن را با عنوان فرزند امام زمان (عج) تایید خواهد کرد. در پاسخ باید بگوییم خواب نمی تواند در این موارد حجت باشد مخصوصا که ما نص بر این داریم که ادعاهای او کذب است. دلیل دیگر آن ها استخاره است که می گویند اگر دل را به خدا بسپاری و استخاره کنی و خلوص نیت داشته باشی خدا راه را به تو نشان خواهد داد. اگر استخاره خوب آمد که آنان جواب استخاره را مویدی برای خود تلقی می کنند و اگر بد آمد می گویند که چون دلت پاک نبوده جواب استخاره بد آمده، سستی این دلایل نیز واضح است.
این کارشناس مهدویت افزود: زاویه سوم نقد ادله صغروی است. این سوال مطرح است که از کجا معلوم احمد حسن جزء یکی از مهدیان در روایات باشد؟!
وی در پایان در مورد زاویه چهارم این بحث گفت: بهترین و کوتاه ترین مسیر نقد، نقد شخصیت می باشد؛ احمد حسن سخنرانی ها و نوشته های دارد که در آن تناقض های زیادی به چشم می خورد هم چنین در بعضی از سخنرانی ها احادیث را تحریف کرده و یا در فهم روایات و آیات به خطا رفته است ضمن اینکه در تلاوت بعضی آیات دچار اشتباه فاحش شده است و فایل های صوتی قرائت اشتباه وی از قرآن موجود است و همه اینها حاکی از این است که او نه تنها وصی و جانشین امام زمان(عج) نیست بلکه حتی در ابتدائیات شریعت هم دچار مشکل است.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران متن کامل توافقنامه هستهای ایران و ۱+۵ که در پایان مذاکرات ژنو محقق شد، منتشر کرد.
برنامه اقدام مشترک
مقدمه:
هدف این مذاکرات رسیدن به یک راه حل جامع مورد توافق و بلند مدت است به نحوی که تضمین کند برنامه هستهای ایران کاملاً صلح آمیز باقی خواهد ماند. ایران اعلام مینماید تحت هیچ شرایطی به دنبال دستیابی یا گسترش سلاح هستهای نیست. راه حل جامع مذکور مبتنی بر این اقدامات اولیه بوده و به یک گام نهایی منجر خواهد شد که دوره زمانی آن مورد توافق قرار گرفته و به رفع نگرانیها میانجامد. این راه حل جامع، ایران را قادر می سازد تا به طور کامل از حقوق خود در بهره گیری از انرژی هستهای برای اهداف صلح آمیز بر اساس مواد مرتبط در معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای و با رعایت تعهدات خود بر طبق معاهده از آن برخوردار شود. این راه حل جامع متضمن یک برنامه غنی سازی با تعریف مشترک و محدودیتهای عملی و اقدامات شفاف ساز به منظور تضمین ماهیت صلح آمیز برنامه هستهای میباشد. این راه حل جامع به مثابه یک مجموعه منسجم خواهد بود که هیچ بخشی از آن مورد توافق قرار نمیگیرد مگر آنکه در مورد تمامی بخشهای آن توافق حاصل شود. این راه حل جامع شامل یک فرایند متقابل و قدم به قدم میباشد و به رفع همه جانبه تمامی تحریمهای شورای امنیت، تحریمهای چندجانبه و تحریمهای ملی مربوط به برنامه هستهای ایران میانجامد.
در فاصله میان گامهای اولیه و گام آخر، گامهای دیگری از جمله پرداختن به قطعنامههای شورای امنیت با هدف پایان رضایت بخش بررسی موضوع توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد وجود خواهد داشت. 3+3 یا 1+5 و ایران مسئول نهایی کردن و اجرای قدمهای مورد توافق میان- مدت و راه حل جامع با حسن نیت خواهند بود. یک کمیسیون مشترک از 3+3 و ایران برای نظارت بر اجرای اقدامات میان مدت و بررسی مسائلی که ممکن است پدید آیند، تشکیل خواهد گردید، در حالی که آژانس مسئولیت راستی آزمایی اقدامات مربوط به موضوع هستهای را بر عهده خواهد داشت. این کمیسون مشترک برای تسهیل حل و فصل مسائل مورد نگرانی گذشته و حال با آژانس همکاری خواهد کرد.
عناصر گام اول
گام اول دارای دوره زمانی شش ماهه خواهد بود و با توافق متقابل قابل تمدید میباشد. در این دوره همه اعضاء،با حسن نیت، در جهت حفظ فضای سازنده در مذاکرات فعالیت خواهند کرد.
ایران اقدامات داوطلبانه زیر را به انجام خواهد رساند:
- نیمی از اورانیوم موجود غنی شده 20 درصد را به صورت اکسید 20 درصد برای تولید سوخت راکتور تحقیقاتی تهران ذخیره نماید. بقیه UF6 20 درصد را به مواد کمتر از 5 درصد رقیق نماید. خط برگشت پذیر نیز وجود نداشته باشد.
- ایران اعلام میکند که برای این دوره 6 ماهه، اورانیوم را به سطح بالاتر از 5 درصد غنی سازی نکند.
- ایران اعلام میکند که فعالیتهای خود در تاسیسات سوخت هستهای نطنز، فوردو و یا راکتور اراک را که توسط آژانس با نام IR-40 شناسائی میشود، بیش از این گسترش نخواهد داد.
- همانگونه که ایران در برنامه عملیاتی کردن تاسیسات تبدیل مواد، به آژانس اعلام کرده است، با آغاز خط تبدیل مواد UF6غنی شده تا 5 درصد بهUO2، ایران تصمیم دارد موادUF6 جدیدا غنی شده تاسطح 5 درصد طی 6 ماه آینده را به اکسید تبدیل کند.
- محلهای جدید برای غنی سازی ایجاد نمیشود.
- ایران برنامه تحقیق و توسعه (R & D) تحت نظارت، از جمله برنامه تحقیق و توسعه جاری غنی سازی خود را که با هدف انباشت اورانیوم غنی شده صورت نمیگیرد، ادامه خواهد داد.
- عدم بازفرآوری یا ساخت تاسیساتی که توانایی بازفرآوری داشته باشند.
نظارتهای بیشتر:
- ارائه اطلاعات مشخص به آژانس بینالمللی انرژی اتمی، شامل اطلاعات در خصوص طرحهای تاسیسات هستهای ایران، توصیف ساختمانها در هر یک از سایتهای هستهای، توصیفی از سطح عملیاتی که در هریک از اماکن که به فعالیتهای هستهای مشخص اشتغال دارند، اطلاعات در خصوص معادن و تخلیص و اطلاعات در خصوص منابع اولیه.
- ارائه پرسشنامه جدید فنی راکتور اراک به آژانس بینالمللی انرژی اتمی که توسط آژانس با نام IR-40 شناسایی میشود.
- اتخاذ گامهای لازم برای موافقت با آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای انعقاد "رهیافت پادمان" در مورد راکتور اراک که توسط آژانس با نام IR-40 شناسایی میشود.
- دسترسی روزانه بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به فردو و نطنز با هدف بررسی فایلهای ضبط شده دوربینها در مواقعی که آنها برای بازرسی دورهای موسوم به DIV ،IIV ،PIV و بازرسیهای سرزده در سایت حضور ندارند.
- دسترسی هدایت شده بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به:
o کارگاههای مونتاژ سانتریفیوژ
o کارگاههای تولید روتورسانتریفیوژ و محلهای نگهداری،
o و معادن اورانیوم و تخلیص اورانیوم
در مقابل، 3+3، اقدامات داوطلبانه زیررا انجام خواهند داد:
- توقف تلاش برای کاهش خرید نفت خام ایران به نحوی که مشتریان فعلی بتوانند میانگین میزان کنونی خرید نفت خام خود از ایران را کماکان ادامه دهند. بازگشت مبالغ مشخص از عواید فروش نفت ایران در خارج از کشور به ایران. در مورد معاملات نفتی مذکور، تحریمهای اتحادیه اروپا و آمریکا بر بیمه و خدمات حمل و نقل مرتبط، تعلیق میشوند.
- تعلیق تحریمهای آمریکا و اتحادیه اروپا بر:
o صادرات پتروشیمی ایران و نیز تعلیق تحریم خدمات مرتبط
o طلا و فات گرانبها، وتعلیق تحریم خدمات مرتبط
- تعلیق تحریمهای آمریکا بر صنعت خودرو و تعلیق تحریمهای خدمات مرتبط
- صدور گواهی عرضه ونصب قطعات یدکی برای ایمنی پرواز هواپیماهای غیرنظامی ایران و خدمات مرتبط.
- صدور گواهی بازرسیهای مرتبط با ایمنی و تعمیرات در ایران و همچنین خدمات مرتبط
- عدم صدور قطعنامههای جدیدتحریم هستهای توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد
- عدم صدور قطعنامههای جدیدتحریم هستهای از سوی اتحادیه اروپا
- دولت امریکا، در چارچوب اختیارات قانونی رئیس جمهور و کنگره ازتحمیل تحریمهای جدید هستهای خودداری خواهد کرد.
- یک کانال مالی به منظور تسهیلات تجارت امور انساندوستانه برای تامین نیازهای داخلی ایران با استفاده از درآمدهای نفتی ایران در خارج از کشور ایجاد خواهد شد.
- تجات امور انساندوستانه شامل مراودات تجاری مرتبط با تولیدات غذایی و کشاورزی، دارو، تجهیزات دارویی و مخارج پزشکی بیماران خارج از کشور خواهد بود. این کانال مالی شامل بانکهای خارجی مشخص و بانکهای ایرانی غیرتحریم شده خواهد بود که به هنگام ایجاد این کانال مشخص خواهند شد.
o کانال مزبور همچنین موارد را در بر میگیرد
- نقل و انتقالهای مالی مورد نیاز برای پرداخت تعهدات ایران به سازمان ملل متحد
- پرداخت مستقیم شهریه به دانشگاهها و دانشکدهها برای دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج از کشور تا مبلغ توافق شده برای یک دوره شش ماهه.
- افزایش آستانه برای اخذ مجوزهای اتحادیه اروپا جهت تبادلات مالی تجارت موارد غیرتحریمی تا مبلغ مورد توافق.
عناصر گام نهایی راه حل جامع*
گام نهایی راه حل جامع که اعضا قصد دارند مذاکره در خصوص آن را در کمتر از یک سال بعد از تصویب این سند، به پایان رسانده و اجرای آن را شروع کنند، عبارتنداز:
- دارای دوره زمانی بلندمدت مشخصی خواهد بود که مدت آن مورد توافق قرار خواهد گرفت.
- بیانگر حقوق و تعهدات اعضاء معاهده عدم گسترش سلاحهای هستهای و موافقتنامههای پادمان آژانس بینالمللی انرژی اتمی باشد.
- بطور همه جانبه تحریمهای هستهای شورای امنیت سازمان ملل متحد و تحریمهای چندجانبه و تحریمهای ملی را برداشته و از جمله گامهایی برای دسترسی به حوزههای تجاری، فنآوری، مالی و انرژی را بر مبنای یک برنامه تنظیمی که در خصوص آن توافق به عمل خواهد آمد را اتخاذ نماید.
- متضمن یک برنامه غنی سازی باشد که توسط طرفین تعریف میگردد، برنامهای که شاخصههای آن با موافقت طرفین و منطبق با نیازهای عملی، با محدودیتهای مورد توافق در خصوص دامنه و سطح فعالیتهای غنی سازی، ظرفیت غنی سازی، محلهایی که در آن غنی سازی انجام میشود و ذخایر اورانیوم غنی شده برای دوره زمانی که مورد توافق قرار میگیرد، تعیین میگردد.
- نگرانیهای مرتبط با رآکتور اراک که توسط آژانس با نامIR-40 شناخته میشود، را کاملا برطرف نماید. بازفرآوری و یا احداث تاسیساتی که قادر به بازفرآوری باشد، ایجاد نخواهد شد.
- اقدامات شفاف ساز و با نظارت بیشترمورد توافق را به طور کامل به اجراء درآورد. پروتکل الحاقی در چارچوب اختیارات رئیس جمهور و مجلس شورای اسلامی تصویب و به اجراء درآید.
- شامل همکاری بینالمللی هستهای غیر نظامی باشد، که این همکاریها از جمله در خصوص دستیابی به راکتورهای مدرن آب سبک قدرت و تحقیقاتی و تجهیزات مرتبط و نیز عرضه سوخت هستهای مدرن و برنامه های تحقیق و توسعه (R&D) مورد توافق میباشد.
به دنبال اجرای موفق گام نهایی راه حل جامع و با سپری شدن کامل دوره زمانی گام نهایی، با برنامه هستهای ایران مانند برنامه هر کشور غیرهستهای دیگر عضو NPT رفتار خواهد شد.
* در خصوص گام نهایی و هر یک از گامهای میانی، این اصل اساسی که تا در مورد همه چیز توافق نشود، در خصوص هیچ چیزی توافق حاصل نشده است» اعمال میشود.
***
در این توافقنامه بندی وجود دارد که توضیحاتی در ذیل سند (پی نوشت) ارائه شده است.
- ایران اعلام میکند که فعالیتهای خود در تاسیسات سوخت هستهای نطنز (1)، فوردو (2) و یا راکتور اراک (3) را که توسط آژانس با نام IR-40 شناسائی میشود، بیش از این گسترش نخواهد داد.
1- به این معنی که طی شش ماه، ایران به سانتریفیوژهایی که نصب شدهاند ولی غنی سازی اورانیوم انجام نمی دهند گاز UF6 تزریق ننماید. سانتریفیوژهای اضافی نصب ننماید. ایران اعلام میکند که طی شش ماه اول سانتریفیوژهای موجود را با سانتریفیوژهایی از همان نوع جایگزین میکند.
2- در چهار آبشار سایت فردو که در حال حاضر غنی سازی اورانیوم انجام میدهند، از این پس غنی سازی بالای 5 درصد انجام نخواهد گرفت و ظرفیت غنی سازی افزایش نخواهد یافت. گاز UF6 به دوازده آبشار دیگر تزریق نمی شود تا در وضعیت غیرعملیاتی باقی بمانند. بین آبشارها اتصال وجود نخواهد داشت. ایران اعلام میکند که طی شش ماه اول، سانتریفیوژهای موجود را با سانتریفیوژهای همان نوع جایگزین میکند.
3- ایران اعلام می کند که برای رفع نگرانیهای مربوط به احداث راکتور اراک برای شش ماه به راکتور سوخت تزریق نخواهد شد، یا آب سنگین را به سایت راکتور منتقل نمیکند و سوخت جدید را آزمایش نکرده یا سوخت بیشتر برای راکتور تولید نخواهد شد و تجهیزات اصلی باقی مانده نصب نخواهد شد.
4. مطابق برنامه های ایران، تولید سانتریفیوژ در ایران در این شش ماه مخصوص به جایگزینی سانتریفیوژهای آسیب دیده خواهد بود.
5. تحریم خدمات مرتبط» به معنی هرگونه خدمات موضوع تحریمهای اجرایی آمریکا یا اتحادیه اروپا، از قبیل بیمه، حمل و نقل یا مالی میباشد، تا جایی که هر یک از خدمات مذکور، مرتبط با تحریم بوده و برای تسهیل نقل و انتقالات مالی مورد نظر لازم باشد. این خدمات میتواند شامل نهادهای ایرانی تحریم نشده باشد.
6. رفع تحریمها میتواند دربرگیرنده هر خط هوایی ایرانی تحریم نشده و نیز ایران ایر شود.
مصطفی محمد نجار از ثبتنام ۶۸۶ نفر در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری خبر داد.
به گزارش خبرنگار ی خبرگزاری فارس مستقر در ستاد انتخابات کشور مصطفی محمدنجار وزیر کشور پس از پایان آخرین روز ثبتنام از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری طی نشستی ضمن تشکر از پوشش مناسب اخبار ثبتنام نامزدها اظهار داشت: نخستین گام از فرایندهای اجرایی انتخابات، برابر قانون برداشته شد.
وی با اشاره به مهلت 5 روزه وزارت کشور برای ثبتنام نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری خاطرنشان کرد: بنده از همه افرادی که آمادگی خود را برای حضور در عرصه انتخابات و ایجاد شور انتخاباتی در جامعه اعلام کردند تشکر میکنم.
وزیر کشور با بیان اینکه در مهلت 5 روزه ثبتنام از 686 نفر به عنوان نامزد ثبتنام به عمل آمده به بیان جزئیات ثبتنام پرداخت.
وی اعلام کرد که از مجموع تعداد 686 نفر 656 نفر مرد به عبارتی 96 درصد و 30 نفر خانم به عبارتی 4 درصد ثبتنام کنندگان را تشکیل دادند.
به گفته نجار 79 درصد ثبتنام کنندگان متأهل و 21 درصد آنها مجرد هستند.
وی با بیان اینکه جوانترین ثبتنامکننده 19 و پیرترین ثبتنامکننده 87 سال سن داشت، به بیان ترکیب سنی ثبتنامکنندگان پرداخت.
وزیر کشور در خصوص ترکیب تحصیلی ثبتنامکنندگان نیز گفت: از مجموع ثبتنامکنندگان 89 نفر دارای مدرک دکترای، 153 فوقلیسانس، 212 نفر دارای مدرک لیسانس، 4 نفر حوزوی، 116 نفر فوقدیپلم و 60 نفر زیر دیپلم بودند.
نجار همچنین گفت: از مجموع ثبتنام کنندگان 25 نفر پزشک، 51 نفر استاد دانشگاه، 20 نفر وکیل، 3 نماینده مجلس، 45 فرهنگی، 14 ، 94 نفر بازنشسته، 1 نفر کارمند، 198 نفر شغل آزاد و 35 نفر دانشجو، محصل و فاقد کار بودند.
وی در خصوص فرایند بعدی انتخابات خاطرنشان کرد: با پایان یافتن ثبتنامها رسیدگی به صلاحیتها به شرایط داوطلبان توسط شورای نگهبان به مدت 5 روز آغاز میشود که این زمان برای 5 روز قابل تمدید است.
نجار اضافه کرد: پس از اتمام کار بررسی صلاحیتها اسامی توسط وزارت کشور اعلام و آنگاه تبلیغات آغاز میشود.
نجار از نامزدها و طرفدارانشان خواست که به قانون تمکین کرده و از تبلیغات زودهنگام خودداری کنند و در همین زمینه گفت: نامزدها از تبلیغات زودهنگام خودداری کنند.
وزیر کشور همچنین خاطرنشان کرد: همانطوری که مقام معظم رهبری فرمودند انتخابات عرصه برد و باخت نیست و پیروز این عرصه مردم هستند و خواهند بود.
وی تأکید کرد که همگان بایستی با التزام به قانون به برگزاری جشن ملی کمک کنند.
وزیر کشور در پایان سخنان خود با اشاره به انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا تصریح کرد: کار رسیدگی به صلاحیت در هیئتهای اجرایی به پایان رسیده و صورتجلسه در اختیار هیئتهای نظارت قرار گرفت.
درباره این سایت